Psychoterapia, konsultacje,  poradnictwo psychologiczne dotychczas odbywały się w gabinecie psychologa lub psychoterapeuty.  Szukając pomocy w kryzysie mogliśmy zgłosić się osobiście do Ośrodka Interwencji Kryzysowej lub skorzystać z porady udzielonej podczas rozmowy telefonicznej. 

Ale nawet uzyskawszy taką pomoc,  byliśmy zapraszani na osobistą rozmowę w siedzibie interwenta.  Wyjątkiem stała się psychoterapia i poradnictwo prowadzone zdalnie w sytuacji utrudnionego dostępu do specjalisty ze względu na odległość,  problemy komunikacyjne czy językowe. Obecnie konsultacje i praca terapeutyczna online stały się koniecznością. Być może będą kiedyś jednym z rekomendowanych sposobów pracy z pacjentem.  Tymczasem jednak wszyscy z niecierpliwością czekamy na możliwość powrotu do osobistej pracy w gabinecie.

Jak zatem przygotować się do kontaktu,  który będzie odbywał się w zupełnie innej przestrzeni i formie niż dotychczas byliśmy przyzwyczajeni?
O psychoterapii online warto myśleć podobnie jak o tej w gabinecie i tak też do niej podejść, niezależnie od tego,  czy odbywa się ona przez telefon,  czy wideo rozmowę. Trzeba postarać się przede wszystkim o właściwy czas i intymność miejsca, w którym będzie odbywało się spotkanie.  Terapeuta ze swej strony zadba o anonimowość i bezpieczeństwo sesji.  Będzie je także przeprowadzał zdalnie z własnego gabinetu lub miejsca,  które jest profesjonalnie przygotowane do tego rodzaju pracy.

Pacjent powinien rozważyć, gdzie może wirtualnie zaprosić terapeutę. Trzeba tak zorganizować sobie przestrzeń terapeutyczna, aby nikt i nic nie zakłócało odbywającej się sesji.  Warto uprzedzić domowników,  że będzie to czas,  w którym nie powinno się wzajemnie sobie przeszkadzać.  Jeśli są dzieci w domu,  warto zadbać o to,  aby był ktoś,  kto zapewni im na ten czas odpowiednia opiekę.  Pacjenci w różny sposób organizują przestrzeń do terapii.  Odbywa się ona w salonie,  kuchni,  sypialni.  Może to być nawet wnętrze samochodu stojącego na parkingu. Zdarza się jednak,  że uczestnictwo w terapii jest tajemnicą dla innych. Co wtedy zrobić? Warto zastanowić się w takim razie, czy będzie możliwe dalsze utrzymanie procesu w tajemnicy.  Czy psychoterapia będzie musiała zostać zawieszona na pewien czas,  czy też pojawi się przestrzeń na ujawnienie tego faktu.  Decyzja jest niewątpliwie trudna,  a podjąć ją musi pacjent. Być może uda się o wszelkich wątpliwościach porozmawiać z terapeutą.

Pacjent może i powinien powiedzieć terapeucie, jakie przewiduje bariery mogące mu utrudnić lub uniemożliwić  branie udziału w terapii (czas i miejsce,  opieka nad dziećmi,  chęć utrzymania terapii w tajemnicy itp.).  Nowa forma pracy może wzbudzać niepokój i napięcie.  Warto o nich opowiedzieć podczas sesji. Wspólna praca terapeuty i pacjenta pomoże odkryć źródła tych odczuć.  Mogą pojawiać się również pytania i zaciekawienie,  tak jak podczas pierwszych wizyt w gabinecie. Początkowo sesje online są wspólnym poznawaniem nowej techniki pracy oraz odkrywaniem na nowo zasobów własnych w kontakcie terapeutycznym. Ponieważ podczas pracy online mamy ograniczony lub wręcz uniemożliwiony kontakt wzrokowy,  nie będziemy mogli oprzeć się na przekazie pozasłownym.  Taki rodzaj pracy będzie zatem wymagał większej aktywności werbalnej zarówno od pacjenta jak i terapeuty. Terapeuta może zadawać więcej pytań,  częściej podsumowywać to,  co usłyszał lub dokładniej wyjaśniać. Warto,  aby pacjent również starał się zwracać uwagę na to,  czy rozumie słowa terapeuty zgodnie z ich intencją,  dopytywać w razie potrzeby. Terapeuta pracujący zdalnie jest równocześnie blisko (za pośrednictwem komunikatora pojawia się w domu pacjenta)  i daleko (poza wspólną przestrzenią gabinetu terapeutycznego).  Może to utrudniać kontakt,  czasem może wydawać się ułatwieniem w pracy dla pacjenta.

Przy pracy zdolnej brakuje jeszcze jednego  z pozoru niewiele znaczącego elementu. Jest nim droga, którą zwykle pacjent pokonuje, udając się na sesję oraz wracając z niej do domu.  To czas,  aby przygotować się, wyciszyć,  przemyśleć różne sprawy,  pobyć z samym sobą,  poddać refleksji to, co jest zagłuszane codziennym zabieganiem. Podczas terapii realizowanej online tracimy ten cenny dla nas czas.  Warto zatem zadbać o kilka minut przed i po spotkaniu z terapeutą, które będziemy mogli spędzić jeszcze sami,  bez natychmiastowego angażowania się w sprawy domowe.

Terapia prowadzona zdalnie wydaje się być nieograniczona w czasie i przestrzeni.  Należy jednak pamiętać,  że terapeuta może pójść na urlop lub zachorować, wtedy sesje nie odbywają się.  Warunki kontraktu zawartego na początku terapii są modyfikowane pod kątem pracy online, ale nadal obowiązują, zarówno pacjenta jak i terapeutę, podobnie jak podczas terapii realizowanej osobiście w gabinecie.

Czasem udział w terapii zostaje zawieszony na pewien okres, ale przedłużanie tego stanu jest niekorzystne. Trzeba pamiętać,  że psychoterapia jest procesem,  który jeśli ma przynieść zmiany,  musi być realizowany regularnie i systematycznie. Tak osobiście w gabinecie,  jak i podczas spotkań online.

I wreszcie kwestie techniczne dotyczące organizacji sesji online. Przed spotkaniem koniecznie trzeba sprawdzić możliwość jego zrealizowania pod względem sprzętowym. Działające słuchawki,  jakość połączenia internetowego lub telefonicznego,  sprawna kamera – wszystko to wydaje się być oczywiste. Warto jednak zabezpieczyć się przed sytuacją,  w której w dowolnym momencie trwania rozmowy połączenie zawiesza się lub sprzęt, na którym pracujemy odmawia posłuszeństwa.
Pomimo licznych trudności,  jakie niesie z sobą kontakt online,  w obecnej chwili jest to najbezpieczniejsza możliwość uzyskania wsparcia psychologicznego oraz kontynuacji pracy terapeutycznej.